ตอนที่ 5 หน้าที่ของเธอ

ตื่นขึ้นมาในตอนเย็นวันนั้น พี่ชายที่กลับมาจากนาก็บอกว่า ผู้ชายคนนั้นยอมแต่งงานกับเธอแล้ว

         เป็นไปได้อย่างไร! ปกติเขาจะต้องไม่ยินยอม และเอ็ดตะโรเสียงดัง แต่นี่พี่ชายกลับบอกว่า ขณะที่เขาพูดถึงเรื่องนี้ ขาลมีท่าทางสงบยิ่ง คล้ายกับเป็นผู้ใหญ่ขึ้นมากะทันหัน และพี่ชายยังบอกอีกว่าศีรษะเขาแตกไม่รู้ไปโดนอะไรมา พอถามก็บอกเพียงว่าเดินชนขื่อเถียงนา

         สองวันต่อมาอาการของประกายดีขึ้นมากเธอจึงต้องไปทำหน้าที่ของตนตามเดิม นั่นก็คือการเลี้ยงวัวเลี้ยงควาย รวมถึงเลี้ยงน้องสาวอีกหนึ่งคนที่อายุเพียงสี่ขวบ นิ่มนวลเป็นลูกสาวคนเล็กซึ่งเป็นลูกหลงจึงอายุห่างจากบรรดาพี่น้องหลายปี ประกายมีพี่น้องสี่คนคือเที่ยงเป็นพี่ชายคนโตอายุสิบหกปี เธอเป็นลูกคนที่สอง และออดเป็นลูกชายคนที่สามอายุสิบสามปี และน้องคนเล็กก็คือนิ่มนวล แม่ต้องทำงานช่วยพี่ชายกับน้องชาย หน้าที่เลี้ยงดูนิ่มนวลจึงเป็นของเธอไปโดยปริยาย

         ประกายใช้เศษผ้าที่ซักสะอาดแล้วเรียงกันแล้วพันรอบขาข้างที่พิการที่โดนตัดเป็นครั้งที่สองเมื่อสามเดือนที่ผ่านมา จากนั้นสวมลงไปในกระบอกไม้ไผ่ที่ทำเป็นขาเทียมและขันเชือกไนลอนตรงขอบขาเทียมให้ดี เพื่อกันไม่ให้กระบอกไม้ไผ่หลุดออกจากขา คิดถึงตรงนี้แล้วก็รู้สึกเศร้าใจอยู่ไม่น้อย

ตอนนั้นเธออายุเพียงเจ็ดขวบเดินทางไปขายของกับยายที่ตลาดในตัวอำเภอ คาดไม่ถึงว่าขณะที่ข้ามถนนเพื่อไปซื้อขนมกลับโดนรถหกล้อเหยียบที่หลังเท้า หมอที่อำเภอรักษาไม่ได้จึงต้องไปผ่าตัดในโรงพยาบาลประจำจังหวัด หมอทำการตัดเท้าซ้ายของเธอออกเหลือส่วนของข้อเท้าขึ้นมาทั้งหมด แต่หลังจากตัดเท้าออกไปแล้วแผลนั้นก็ยังไม่หายดี พอโดนอะไรเกี่ยวเข้าหน่อยก็เกิดเป็นแผลมีเลือดไหลตลอด อีกทั้งยังมีทั้งส่วนที่เป็นเนื้อเน่าและเนื้อตาย ขาข้างนั้นจึงจำเป็นต้องตัดข้อเท้าทิ้งอีกครั้ง ตอนนี้ขาข้างซ้ายของประกายจึงสั้นขึ้นอีก

         ร่างสูงโปร่งได้สัดส่วนลุกขึ้นเดินกะเผลก ๆ ไปยังคอกควายที่อยู่ใต้ถุนบ้าน ด้านในมีพี่ชายกับน้องชายกำลังช่วยกันแก้เชือกที่ผูกควายออกจากเสา ครอบครัวของเธอมีวัวห้าตัว ควายสิบตัว นั่นคือเธอต้องเลี้ยงคนเดียวทั้งหมด เพราะคนอื่นก็ต้องทำหน้าที่ของตนเองเช่นกัน

         ประกายอุ้มน้องสาววัยสี่ขวบขึ้นนั่งหลังควายตัวผู้ที่ชื่อไอ้แดงซึ่งเป็นควายประจำตัวของเธอ ส่วนเธอเหยียบตั่งไม้แล้ววาดขาขึ้นนั่งซ้อนด้านหลังน้องสาวอย่างชำนาญ เธอให้วัวทั้งห้าตัวเดินนำ เธอกับน้องสาวขี่ควายตามหลังวัวห้าตัวนั้น น้องชายกับพี่ชายขี่ควายไล่ต้อนควายพวกที่เหลือ

ส่วนแม่หาบกระติบข้าวเหนียวนึ่งและอาหารเดินตามหลังลูก ๆ ชีวิตเธอเป็นอย่างนี้ทุกครั้งตั้งแต่จำความได้ เด็กคนอื่นเป็นเช่นไรไม่รู้ แต่ชีวิตเธอตั้งแต่ขาด้วนย่อมเป็นเช่นนี้ เรียนจบแค่ชั้นปอหนึ่ง เพราะเธอไม่สามารถเดินไปโรงเรียนได้ ซึ่งโรงเรียนอยู่ห่างจากบ้านเธอประมาณสองกิโลเมตรกว่า อีกทั้งถนนยังเป็นดินทรายหนา หรือไม่ก็ต้องเดินลัดทุ่งนา พ่อของเธอไม่เคยให้ความสำคัญกับการเรียนหนังสือ เช่นนั้นจึงกล่าวได้ว่า เธอไม่ได้เรียนหนังสือ อ่านไม่ออกเขียนไม่ได้

         ประกายกับพี่ชายไล่ต้อนควายจนมาถึงนา จากนั้นจึงช่วยกันผูกล่ามควายให้กินหญ้า นาของเธอติดกับแม่น้ำชี มีป่าบุ่งป่าทามขึ้นมากมาย เมื่อน้ำลดลงไป ในช่วงกลางเดือนกุมภาพันธ์เช่นนี้ จึงมีหญ้าขึ้นเขียวขจีให้วัวควายได้เล็มกินไม่เคยขาด น้ำท่าก็อุดมสมบูรณ์ที่นี่จึงเหมาะแก่การเลี้ยงสัตว์เป็นอย่างมาก และชาวบ้านหลายคนยังเอาควายมากินน้ำที่ท่าน้ำนาของเธอ บางครั้งก็มาจับปลา ก่อนหน้านี้แม่ยังเคยเล่าให้ฟังว่าพื้นที่แห่งนี้ยังมีควายป่าให้เห็นอยู่เช่นกัน

         ผูกล่ามวัวควายเสร็จ ประกายกับน้องสาวจึงเดินถือเสียมกับตะกร้าไปยังทุ่งกว้างเพื่อขุดรากตดหมาหรือตดหมูตดหมาก็เรียก เพื่อนำไปทำข้าวโป่ง ซึ่งทุกคนกำลังใช้จอบขุดดินเพื่อเตรียมหว่านข้าวตอนช่วงเดือนเมษายนที่จะถึงนี้ ครอบครัวของขาลก็กำลังช่วยกันถางป่าขุดดินอยู่เช่นกัน พื้นที่แห่งนี้ดินแข็งมาก กระทั่งไถไม้ก็ไถไม่เข้า เช่นนั้นจึงใช้ควายไถไม่ได้ อีกทั้งยังมีป่ารก ประกอบจึงให้ลูกเมียและคนงานใช้จอบขุดแทน

วันนี้พ่อของเธอไม่ได้มานาเหมือนคนอื่น ๆ เหตุผลเพราะเขาต้องไปเป็นเจ้ามือเขย่าลูกเต๋าให้กับแก๊งของเขาเหมือนเช่นทุกครั้ง

         “กาย” สานฝันเดินมาหาเพื่อน ในมือถือตะกร้ากับเสียมมาด้วย

         “อ้าวฝัน มาขุดรากตดหมาเหมือนกันเหรอ”

         “จ้ะ” สานฝันยิ้มตอบพลางกล่าวเสียงเบา “ได้ยินข่าวว่าโดนพ่อตี” เธอเป็นห่วงเพื่อนเช่นกัน แต่ก็ช่วยอะไรไม่ได้

         “อือ”

         “ฉันว่าแกแต่งไปก่อนเถอะ อยู่ไม่ได้ค่อยเลิก” สานฝันออกความเห็นเพราะไม่อยากให้เพื่อนโดนพ่อตีอีก

         “ฉันก็คิดอย่างนั้นแหละ” ถ้าไม่แต่งก็ต้องโดนตีจนตาย พ่อของเธอเคยปรานีใครที่ไหน

         ทั้งสองใช้เสียมขุดรากตดหมาลงบนดินแข็ง ๆ โดยมีสายตาของใครคนหนึ่งชำเลืองมองอยู่บ่อยครั้ง จนอดถามผู้เป็นพ่อไม่ได้

         “กายกับฝันขุดอะไรเหรอพ่อ” ถามพลางขุดดินไปด้วย

         “รากตดหมา”

         “เอาไปทำอะไร?”

         “ทำข้าวโป่งไง เดือนหน้าก็จะเป็นบุญใหญ่แล้ว ก็ต้องทำเตรียมไว้แต่เนิ่น ๆ”

         ขาลพยักหน้าน้อย ๆ ก่อนจะขุดจอบไว้กับดินแล้วเดินไปหาประกาย พ่อกับน้องได้แต่มองตามด้วยความแปลกใจอยู่หลายส่วน หรือว่าการที่มันเอาหัวโขกกับต้นตาลเล่นจะทำให้สมองมันได้รับความกระทบกระเทือนอย่างหนัก กระทั่งคนที่เคยเกลียดยังสามารถเดินเข้าไปคุยได้ แต่ก็นะ คนกำลังจะเป็นผัวเมียกัน ไม่คุยกันได้อย่างไร